De Wet Homologatie Onderhands Akkoord (WHOA)
De afkorting WHOA staat voor Wet Homologatie Onderhands Akkoord. Deze wet maakt het voor ondernemingen die in financieel zwaar weer verkeren mogelijk om schulden buiten faillissement te herstructureren, door middel van het sluiten van een onderhands akkoord met schuldeisers en aandeelhouders. Schuldeisers die niet meewerken aan een onderhands akkoord, kunnen onder omstandigheden door de Rechtbank gedwongen worden om toch mee te werken. Daarom wordt dit ook wel een dwangakkoord genoemd.
Waarom de WHOA?
Op dit moment heeft een onderneming die in financieel zwaar weer verkeert reeds de mogelijkheid om een onderhands (sanerings)akkoord aan te bieden aan de betrokken schuldeisers. Een dergelijk akkoord kon voor de invoering van de WHOA echter uitsluitend tot stand komen indien alle betrokken schuldeisers daarmee instemden. Het is daarmee lastig om tot een geslaagde sanering te komen; één enkele crediteur kan dit immers blokkeren. Schuldeisers hebben daardoor een prikkel om instemming te weigeren. Het is moeilijk om dan nog overeenstemming te bereiken. Dit kan ertoe leiden dat de onderneming alsnog failleert of dat de overige betrokken schuldeisers een onevenredig deel van de schuldenlast voor hun rekening moeten nemen.
De nieuwe regeling biedt een oplossing voor dit ‘obstakel’. Om te voorkomen dat (in potentie) levensvatbare bedrijven failliet gaan, is een mogelijkheid geschapen om tot een sanering van schulden te komen waarbij ‘opstandige’ crediteuren onder omstandigheden toch gebonden zijn aan het akkoord. De verwachting is dat met de WHOA de herstructureringsmogelijkheden worden vergroot en er ook maatwerk geleverd kan worden.
Direct advies nodig?
Onze advocaten staan voor u klaar. Neem vrijblijvend contact op via de contactpagina.
WHOA-traject stappenplan
Stap 1
Start WHOA-traject
De onderneming bereidt in overleg met haar adviseurs het WHOA traject voor.
Stap 2
Aanbieding akkoord & klassen indelen
Het voorbereide akkoord wordt ingediend bij de Rechtbank en het akkoord wordt voorgelegd aan de betrokken schuldeisers.
Stap 3
Stemming
De betrokken schuldeisers kunnen over het akkoord stemmen.
Stap 4
Homologatie akkoord
Indien de betrokken schuldeisers hebben ingestemd met het akkoord, zal de Rechtbank het akkoord homologeren indien aan de vereisten daartoe is voldaan.
Hoe ziet het akkoord eruit?
Een akkoord betreft maatwerk en kan voor iedere onderneming specifiek worden ingekleed, waardoor het akkoord een zo goed mogelijke oplossing kan bieden voor de concrete (financiële) problematiek van deze onderneming. De insolventiespecialisten van Aben & Slag advocaten hebben de kennis en expertise om in dit maatwerk te voorzien

Wet Homologatie onderhands akkoord
Veelgestelde vragen
De Wet Homologatie Onderhands Akkoord
De Wet Homologatie Onderhands Akkoord (hierna: WHOA) is op 1 januari 2021 in werking getreden. De WHOA is een belangrijke ontwikkeling in de insolventiepraktijk. Onderstaand daarom een antwoord op veel gestelde vragen (FAQ).
Wat is de achtergrond en het doel van de WHOA?
Wanneer een onderneming in financieel zwaar weer verkeert, is het op dit moment nagenoeg onmogelijk om (een) crediteur(en) buiten faillissement te dwingen om een akkoord te accepteren. De schuldenaar moet immers van alle schuldenaren een akkoord hebben, hetgeen vrijwel nooit gebeurt. Daarmee kon één crediteur de mogelijkheid om de schulden te saneren, tegenhouden.
De WHOA heeft als doel om in dit soort situaties een herstructurering te kunnen laten plaatsvinden, om daarmee een faillissement te voorkomen. Ook kan met een WHOA akkoord een gecontroleerde afwikkeling plaatsvinden, hetgeen voordeliger is dan de afwikkeling in een faillissement.
Wanneer kan er een beroep op de WHOA worden gedaan?
Om de WHOA in te zetten, moet de onderneming (schuldenaar) in een toestand verkeren dat het redelijkerwijs te verwachten is dat deze insolvent zal raken. Er moet met andere woorden sprake zijn van een dreigend faillissement.
Wie kan er in aanmerking komen voor een WHOA traject?
Zowel kleine als grote ondernemingen kunnen van de WHOA gebruikmaken. De WHOA is echter niet van toepassing op natuurlijke personen zonder beroep of bedrijf, banken en verzekeraars.
Wie kan de WHOA procedure aanvragen?
Zowel de schuldenaar zelf als derden kunnen een WHOA procedure starten. Bij derden kan worden gedacht aan schuldeisers, aandeelhouders en de ondernemingsraad.
De schuldenaar kan zelf de procedure starten, maar de schuldenaar kan ook verzoeken om een herstructureringsdeskundige te benoemen. Derden kunnen uitsluitend de rechtbank verzoeken om een herstructureringsdeskundige te benoemen. De deskundige kan vervolgens een akkoord aanbieden aan schuldeisers. Derden hebben overigens wel verplichte bijstand nodig door een advocaat. Derden (schuldeisers en aandeelhouders) hebben daarmee een initiatiefrecht.
Kan een aandeelhouder een WHOA procedure tegengaan?
Nee, een aandeelhouder kan het niet tegengaan wanneer de bestuurder van de schuldenaar een WHOA procedure start en een WHOA akkoord aanbiedt. Ook statutaire of wettelijke bepalingen kunnen daartoe niet bijdragen. De aandeelhouder kan, wanneer het WHOA akkoord op hem betrekking heeft, wel tegen het akkoord stemmen.
Wat voor mogelijkheden hebben schuldeisers/aandeelhouders om invloed uit te oefenen tijdens de WHOA procedure?
Schuldeisers / aandeelhouders kunnen de rechter verzoeken om een observator in te stellen. Deze observator houdt toezicht op de gang van zaken tijdens de WHOA procedure. Ook kunnen de schuldeisers / aandeelhouders, wanneer de schuldenaar zelf een WHOA procedure start, verzoeken om een herstructureringsdeskundige. Voorts is het mogelijk om te protesteren bij de schuldenaar / herstructureringsdeskundige ter zake van het aangeboden WHOA akkoord en kan, wanneer toch een homologatieverzoek wordt ingediend, een beroep worden gedaan op afwijzingsgronden.
Is een startverklaring verplicht?
De startersverklaring is een verklaring van de schuldenaar waaruit blijkt dat hij met de voorbereiding van een WHOA procedure begint. Deze verklaring wordt neergelegd (gedeponeerd) bij de rechtbank. De startersverklaring is niet verplicht, maar wordt wel geadviseerd. Het is namelijk een voorwaarde om van verschillende voorzieningen van de WHOA gebruik te kunnen maken. Een voorbeeld van een voorziening betreft een afkoelingsperiode. Tijdens de afkoelingsperiode kunnen schuldeisers zich onder andere niet verhalen op goederen van de schuldenaar.
Is er een openbare of besloten procedure?
De WHOA procedure kan zowel open of besloten plaatsvinden. Bij aanvang van de WHOA procedure wordt daar een keuze in gemaakt.
Bij de openbare procedure publiceert de schuldenaar verschillende gegevens in de Staatscourant, het handelsregister en het insolventieregister. Bij een besloten procedure worden daarentegen geen gegevens bekend gemaakt en vindt de zitting ‘achter gesloten deuren’ plaats.
Kan een schuldeiser verhaal nemen voor zijn vordering?
Wanneer er sprake is van een afkoelingsperiode mag er geen verhaal worden genomen voor de vordering, tenzij een rechter daartoe een machtiging heeft verleend. Wanneer de afkoelingsperiode eindigt, is het in beginsel wél mogelijk om verhaal te nemen.
Wanneer voorafgaand aan de WHOA procedure al beslag is gelegd dan kan de schuldenaar / herstructureringsdeskundige de rechter verzoeken om dit beslag op te heffen.
Bestuur
Wat is de rol van het bestuur en de aandeelhouders van de schuldenaar in het WHOA-traject?
Het bestuur kan een WHOA procedure starten en een akkoord aanbieden. Hiervoor hebben zij geen toestemming nodig van de aandeelhouders, zelfs niet wanneer dit wel als zodanig uit de statuten zou volgen.
Het bestuur kan een WHOA -akkoord voorbereiden en aanbieden. Anders dan bij een faillissement, heeft het bestuur gedurende de WHOA procedure gewoon nog de touwtjes van de onderneming in handen. Het bestuur kan met andere woorden zijn bestuurstaken blijven uitvoeren, ze blijven beheers- en beschikkingsbevoegd.
Wat is de positie van het bestuur naast de herstructureringsdeskundige?
Ook wanneer er een herstructureringsdeskundige wordt benoemd, houdt het bestuur de touwtjes in handen in de onderneming. Het bestuur kan echter geen WHOA akkoord aanbieden, dit doet in dat geval de herstructureringsdeskundige. Het bestuur kan overigens wel een concept akkoord opstellen en aan de herstructureringsdeskundige voordragen. De herstructureringsdeskundige bepaalt vervolgens zelf dit akkoord al dan niet te volgen.
Herstructureringsdeskundige
Wat doet de herstructureringsdeskundige en hoe voert hij zijn taak uit?
De herstructureringsdeskundige heeft als taak om een WHOA-akkoord voor te bereiden en aan de rechtbank aan te bieden. Er is niet altijd sprake van een herstructureringsdeskundige, de werkzaamheden kunnen immers ook worden uitgevoerd door een schuldenaar. De rechter kan een herstructureringsdeskundige aanstellen wanneer de schuldenaar of derden – zoals schuldeisers – hierom verzoeken. De herstructureringsdeskundige is verplicht zijn werk doeltreffend, onpartijdig en onafhankelijk uit te voeren.
De herstructureringsdeskundige heeft daarmee dezelfde bevoegdheden als de schuldenaar in het WHOA-proces. Om een gedegen WHOA-akkoord op te stellen, moet de herstructureringsdeskundige bekend worden met de onderneming (bedrijfsvoering) van de schuldenaar. Enkel dan kan een WHOA-akkoord worden voorbereid en aangeboden. De herstructureringsdeskundigen moet daarom toegang krijgen tot de administratie van de schuldenaar en alle gevraagde inlichtingen moeten worden verschaft. Dit geldt zowel voor het bestuur, de aandeelhouders en commissarissen alsook voor werknemers.
Wanneer wordt een verzoek tot een herstructureringsdeskundige toegewezen?
Het verzoek om een herstructureringsdeskundige wordt beoordeeld met dezelfde maatstaf als bij een verzoek door een schuldenaar die de WHOA procedure zelf wil opstarten. Er moet sprake zijn van een situatie dat het redelijkerwijs aannemelijk is dat de schuldenaar zijn schulden niet meer kan betalen. In dat geval zal de rechtbank het verzoek in beginsel toewijzen. Dit is anders wanneer de gezamenlijke schuldeisers niet gediend zijn met de benoeming van een herstructureringsdeskundige. Dan wordt het verzoek afgewezen. Hiervan is bijvoorbeeld sprake wanneer het verzoek om een herstructureringsdeskundige enkel dient ter vertraging van een al lopende WHOA procedure.
Wie kiest de herstructureringsdeskundige?
De partij die in de WHOA procedure om een herstructureringsdeskundige verzoekt, doet een voorstel voor de te benoemen persoon. Uiteindelijk wijst de rechter de herstructureringsdeskundige aan. Er zijn wel enkele vereisten die worden gesteld aan de herstructureringsdeskundige. Zo moet deze persoon financiële kennis, kennis van het insolventierecht, en ervaring in herstructureringen hebben. Daarbij kan de herstructureringsdeskundige zich ook laten adviseren wanneer hij over onvoldoende kennis beschikt. Ook moet de persoon in staat zijn om draagvlak en vertrouwen te creëren bij de betrokken partijen, hij moet dus mediation vaardigheden hebben. Er kan daarmee bijvoorbeeld gedacht worden aan curatoren die tevens ervaring hebben in herstructureringen, of accountants die zich laten adviseren inzake het insolventierecht.
Wie betaalt de herstructureringsdeskundige?
Het salaris van de herstructureringsdeskundige wordt vastgesteld door de rechter. In beginsel betaalt de schuldenaar het salaris. Dit kunnen echter ook de schuldeisers zijn. Zij betalen het salaris wanneer de meerderheid van de schuldeisers het verzoek tot benoeming van de herstructureringsdeskundige steunden.
Wanneer heeft de herstructureringsdeskundige toestemming nodig van de schuldenaar om een akkoord aan te bieden?
In het geval dat de schuldenaar een MKB onderneming drijft, dan heeft de herstructureringsdeskundige voor het aanbieden van een WHOA akkoord aan de rechter, vooraf instemming nodig van de schuldenaar. Bij een weigerende MKB-schuldenaar, kan de rechter worden verzocht om zijn beslissing in de plaats van de instemming van de schuldenaar te laten treden. Dit zal enkel het geval zijn wanneer de schuldenaar weigert in te stemmen zonder gegronde redenen.
Van een MKB onderneming is sprake wanneer er (i) minder dan 250 werknemers in dienst zijn; (ii) de jaaromzet in het voorafgaande boekjaar minder dan € 50 miljoen bedraagt óf het balanstotaal minder dan € 43 miljoen is.
Wie betaalt de herstructureringsdeskundige?
De rechter stelt de hoogte van het salaris van de herstructureringsdeskundige vast, dat in beginsel door de schuldenaar wordt betaald. Als het verzoek tot benoeming van de herstructureringsdeskundige werd gesteund door de meerderheid van de schuldeisers, betalen de schuldeisers het salaris van de herstructureringsdeskundige.
Observator
Wat is de taak van de observator?
De rol van de observator is beperkt in de WHOA procedure. Deze houdt toezicht op de schuldenaar in de periode dat hij het WHOA akkoord voorbereidt. De observator neemt daarbij de belangen van de gezamenlijke schuldeisers in acht. De observator informeert de rechter wanneer de WHOA procedure niet succesvol zal verlopen. Daarbij kan gedacht worden aan de situatie dat de observator constateert dat de belangen van de schuldeisers worden geschaad of dat er geen correcte informatievoorziening door partijen plaatsvindt. De rechter zal hiertoe hoogstwaarschijnlijk ingrijpen waarbij onder meer een herstructureringsdeskundige kan worden benoemd.
Gelijk aan de herstructureringsdeskundige moet ook de observator voor de uitoefening van zijn taak toegang krijgen tot de administratie van de schuldenaar en moeten zowel het bestuur, de aandeelhouders en commissarissen als de werknemers alle medewerking verlenen waarom wordt verzocht. Eveneens overeenkomstig de herstructureringsdeskundige moet de observator zijn taak doeltreffend, onpartijdig en onafhankelijk uitvoeren.
Wanneer wordt een observator benoemd?
De rechter benoemt de observator. Dit doet de rechter op verzoek van de schuldenaar of herstructureringsdeskundige, maar dit kan ook op eigen initiatief wanneer de rechter dat ter beveiliging van de belangen van de schuldeisers nodig acht.
Bij een afkoelingsperiode kunnen ook schuldeisers of aandeelhouders een verzoek tot het aanstellen van een observator indienen bij de rechtbank.
Wie betaalt de observator?
De hoogte van het salaris wordt vastgesteld door de rechter en dit wordt in beginsel betaald door de schuldenaar.
Samenloop
Kunnen er gelijktijdig een herstructureringsdeskundige en observator worden benoemd?
Nee, een observator en een herstructureringsdeskundige kunnen niet tegelijkertijd in functie zijn. Als er al een observator is, dan kan de observator eventueel worden benoemd als herstructureringsdeskundige.
Wat is de inhoud van een WHOA akkoord?
De WHOA geeft een schuldenaar diverse mogelijkheden om uit financiële problemen te geraken. Er is niet één specifiek format hoe het WHOA akkoord moet worden vormgegeven. De schuldenaar of herstructureringsdeskundige die het akkoord voorbereidt en aanbiedt, heeft daarin dus een behoorlijke vrijheid.
Enkele mogelijkheden:
Schuldeisers en aandeelhouders kunnen worden ingedeeld in klassen (categorieën). Aan alle klassen kan vervolgens een ander akkoord worden aangeboden. Ook kan aan sommige klassen wel een akkoord worden aangeboden en andere klassen niet. Er vindt bij het gebruik maken van klassen overigens steeds een afzonderlijke stemming per klasse plaats.
Daarnaast kan een aangeboden akkoord verschillende vormen aannemen, zoals een kwijtschelding van vorderingen, maar ook een uitstel van betaling of omzetting van een geldvordering in aandelen. Ook is het mogelijk om lopende overeenkomsten te wijzigen.
Op welke partijen is een WHOA akkoord van toepassing?
Alle soorten schuldeisers kunnen betrokken worden in een WHOA procedure / WHOA akkoord. Hieronder vallen daarmee zowel concurrente schuldeisers, preferente schuldeisers en schuldeisers met pand- en hypotheekrechten. Daarnaast kan een WHOA akkoord ook van invloed zijn op aandeelhouders. Het akkoord kan de rechten van aandeelhouders wijzigen.
Let wel: niet alle schuldeisers hoeven betrokken te worden in de WHOA procedure. Het is ook mogelijk om aan enkel de aandeelhouders en/of slechts een beperkt deel van schuldeisers een WHOA akkoord aan te bieden.
Een WHOA akkoord is in ieder geval niet van toepassing op werknemers.
Wie bepaalt welke partijen betrokken worden in een concreet WHOA akkoord?
Welke partijen uiteindelijk daadwerkelijk betrokken worden in een WHOA procedure / WHOA akkoord, wordt bepaald door de schuldenaar of herstructureringsdeskundige die het akkoord aanbiedt. Het is niet verplicht om een collectief akkoord aan te bieden, er kan bijvoorbeeld ook voor gekozen worden om de rechten van enkele schuldeisers te wijzigen. Zoals bijvoorbeeld van de aandeelhouder of een financieringspartij.
Kan een schuldenaar overeenkomsten met schuldeisers wijzigen of beëindigen?
Een van de mogelijkheden van een WHOA akkoord is dat een schuldenaar kan voorstellen een overeenkomst te wijzigen. Voor de wijziging moet de rechter toestemming verlenen. Deze toestemming vindt plaats in de homologatiefase. Het wijzigen van een overeenkomst kan bijvoorbeeld worden ‘ingezet’ wanneer de overeenkomst te zwaar drukt op de onderneming van de schuldenaar.
Wanneer de wederpartij de wijziging niet accepteert dan mag de schuldenaar de overeenkomst opzeggen indien daartoe toestemming is verkregen door de rechter. Deze toestemming van de rechter wordt – indien daar sprake van is – verleend in de homologatiefase. Het akkoord moet daadwerkelijk gehomologeerd worden. Je kunt als schuldeiser wel bezwaar maken tegen de opzegging.
Een eventuele schadevergoedingsvordering die volgt naar aanleiding van de eenzijdige opzegging kan worden gewijzigd in het WHOA akkoord. Een mogelijke wijziging is dat slechts een deel van de vordering betaald hoeft te worden. Over het algemeen zal de schuldenaar immers niet in de gelegenheid zijn om deze vordering (volledig) te voldoen. Je kunt als schuldeiser tegen het WHOA voorstel tot wijziging stemmen.
Arbeidsovereenkomsten zijn overigens uitgezonderd. Die mogen niet worden gewijzigd of opgezegd.
Wat is een afkoelingsperiode?
Tijdens de afkoelingsperiode in het WHOA proces kunnen schuldeisers geen verhaal nemen op goederen van de schuldenaar zonder dat zij daartoe een machtiging van de rechter hebben. Ook worden in die periode geen surseance- of faillissementsverzoeken behandeld. De afkoelingsperiode kan met andere woorden door de schuldenaar gebruikt worden om tijdens WHOA onderhandelingen de onderneming “in rust” te kunnen voortzetten.
Onder enkele voorwaarden blijft de schuldenaar tijdens de afkoelingsperiode ook gerechtigd tot gebruik, verbruik en vervreemding van goederen. Vereist is daartoe onder meer dat het voor een normale voortzetting van de onderneming nodig is en de belangen van de betrokken schuldeisers voldoende zijn geborgd.
Is de afkoelingsperiode een vast onderdeel van de WHOA procedure?
Nee. Er moet om een afkoelingsperiode worden verzocht bij de rechter. Dit kan zowel worden gedaan door de schuldenaar als door de herstructureringsdeskundige. Vereist voor het aanvragen van een afkoelingsperiode is dat de aanvrager wordt bijgestaan door een advocaat.
Het verzoek zal worden toegewezen wanneer de afkoelingsperiode in het belang is van de schuldeisers. De schuldeisers mogen daarbij niet wezenlijk in hun belangen worden geschaad. Tevens moet het noodzakelijk zijn voor het voorzetten van de onderneming van de schuldenaar.
Geldt de afkoelingsperiode voor alle partijen / schuldeisers?
De afkoelingsperiode hoeft niet te gelden voor alle schuldeisers van een WHOA procedure. De rechter bepaalt uiteindelijk welke partijen aan de afkoelingsperiode gebonden zijn. Dit kunnen dus álle schuldeisers zijn, maar het kan ook slechts een deel daarvan zijn.
Geldt de afkoelingsperiode jegens pand- of hypotheekhouders?
In geval van een (WHOA) afkoelingsperiode, mogen pand- en hypotheekhouders hun rechten niet uitoefenen. Dit is uitsluitend anders wanneer een rechter hen daartoe machtigt.
Daarmee is er een afwijking met de afkoelingsregeling bij surseance van betaling en faillissementen. In de WHOA afkoelingsperiode mag een pandhouder van stil verpande vorderingen bijvoorbeeld geen mededeling doen van het pandrecht aan de debiteur van de schuldenaar. De schuldenaar moet daarentegen wel een vervangende zekerheid stellen.
Hoe lang duurt de afkoelingsperiode?
In principe duurt de afkoelingsperiode 4 maanden. De periode kan echter door de rechter worden verlengd tot 8 maanden.
Wat kunnen schuldeisers doen tegen een afkoelingsperiode?
Tijdens de afkoelingsperiode kunnen schuldeisers de rechter verzoeken om hen te machtigen om toch tot uitwinning / verhaal over te mogen gaan. Daarnaast kunnen schuldeisers de rechter verzoeken om een observator aan te stellen en kunnen zij om opheffing van de afkoelingsperiode verzoeken.
Kan tijdens een afkoelingsperiode een overeenkomst tussen de schuldenaar en de schuldeiser worden gewijzigd of opgezegd?
Nee, dat is niet mogelijk. Ook niet wanneer een schuldenaar zijn verplichtingen tijdens een afkoelingsperiode niet nakomt.
Wat is de invloed van een afkoelingsperiode op de betrokken leveranciers?
Leveranciers kunnen tijdens een afkoelingsperiode verplicht blijven om door te leveren. Dit geldt dus ook voor de gevallen dat de schuldenaar voorafgaand aan deze periode zijn verplichtingen niet nakwam. Wel is vereist dat de schuldenaar de nieuwe leveringen sowieso betaalt, dan wel dat hij hier voldoende zekerheid voor stelt.
In geval van levering onder eigendomsvoorbehoud, kan de leverancier de goederen niet zonder meer van de schuldenaar terugvorderen. De schuldenaar blijft in dat geval bevoegd tot het gebruiken, verbruiken en verkopen van de goederen wanneer:
- de schuldenaar dit voor afkondiging van de afkoelingsperiode ook al mocht;
- de normale voortzetting van de onderneming dit vereist; en
- het belang van de leverancier voldoende is gewaarborgd.
Wanneer niet aan deze vereisten is voldaan, dan kan de leverancier de rechter verzoeken om het gebruiksrecht te beperken of op te heffen.
Welke partijen mogen stemmen over een WHOA akkoord?
Uitsluitend de partijen (schuldeisers of aandeelhouders) waarvan de rechten worden gewijzigd door het WHOA akkoord krijgen de mogelijkheid om te stemmen. De partijen die niet worden betrokken in een akkoord hebben dus ook geen stemrecht.
Hoe vindt de stemming over een WHOA akkoord plaats?
De stemming vindt óf fysiek óf digitaal plaats. De keuze daartoe wordt gemaakt door degene (schuldenaar of herstructureringsdeskundige) die het akkoord aanbiedt. Fysiek kan er een vergadering worden georganiseerd, digitaal kan eveneens een vergadering worden gepland, maar er kan ook per e-mail worden gestemd.
De stemming vindt plaats in klassen van schuldeisers of aandeelhouders. Per klasse wordt dus bekeken of er voldoende draagvlak bestaat voor het akkoord.
Vindt de stemming over een WHOA akkoord in klassen plaats?
Er wordt per klasse van schuldeisers en aandeelhouders gestemd. De klassen zijn ‘groepen’ waarin schuldeisers met vergelijkbare posities worden geplaatst. Wanneer de meerderheid van een klasse instemt met het plan, kan de rechter in principe aannemen dat het voorgelegde WHOA voorstel redelijk is ten aanzien van betreffende klasse.
Van instemming van een klasse is sprake wanneer de stemmers vóór het WHOA akkoord ten minste 2/3e (twee derde) van het gehele openstaande bedrag aan vorderingen vertegenwoordigen in de betreffende klasse. Daarmee staat dus niet het aantal “voorstemmers” centraal, maar de waarde die zij vertegenwoordigen.
Hoe worden de klassen samengesteld?
De klassenindeling wordt samengesteld door de schuldenaar of herstructureringsdeskundige die een WHOA akkoord aanbiedt. Voor de indeling van klassen is het relevant dat de klassen bestaan uit schuldeisers en aandeelhouders met vergelijkbare posities. Daartoe kan bijvoorbeeld gekeken worden naar de rechten die een schuldeiser / aandeelhouder zou hebben in een faillissement.
Aanvang WHOA-traject
Wat is de rol van de rechter in het WHOA procedure?
De rol van de rechter in de WHOA procedure is beperkt. De belangrijkste taak van de rechter in de WHOA procedure is het homologeren van een WHOA akkoord. Enkel bij bijzondere verzoeken zijn er nog andere taken voor de rechter weggelegd.
Bij de aanvang van de procedure is de rol van de rechter afhankelijk van de partij die het WHOA akkoord voorbereidt. Wanneer een schuldenaar dit zelf doet dan legt de schuldenaar daartoe de startersverklaring ter inzage bij de rechter. Dit wordt echter niet door de rechter getoetst. Wanneer de schuldenaar echter verzoekt om een herstructureringsdeskundige, dan moet de rechter dit verzoek wél inhoudelijk toetsen.
Wanneer overige partijen (schuldeisers, aandeelhouders, ondernemingsraad, personeelsvertegenwoordiging) het initiatief nemen voor een akkoord, dan is er wel / ook direct een rol voor de rechter weggelegd. In dat geval toetst en beslist de rechter inzake het al dan niet benoemen van een herstructureringsdeskundige. Bij de toets wordt beoordeeld of er een faillissement dreigt voor de schuldenaar en of de belangen van de schuldeisers met de benoeming van een herstructureringsdeskundige zijn gediend.
Als bijzonder verzoek kan bijvoorbeeld gedacht worden aan de benoeming van een observator of de afkondiging van een afkoelingsperiode.
Maatwerkbepaling
Kan de rechter maatwerk leveren?
De WHOA heeft een maatwerkbeperking aan de hand waarvan de rechter bepalingen kan maken en voorzieningen kan treffen die de rechter nodig acht ter waarborg van de belangen van schuldeisers of aandeelhouders. Het verzoek tot een dergelijke voorziening kan de rechter uit eigen beweging treffen (“ambtshalve”) of kan worden aangevraagd door de schuldenaar of de herstructureringsdeskundige onder begeleiding van een advocaat.
Enkele voorzieningen waaraan gedacht kan worden zijn de geschillenregeling en afkoelingsperiode maar ook het benoemen van een observator en het stellen van termijnen waarbinnen de schuldenaar de rechter moet informeren over het verloop van de akkoordprocedure.
Afkoelingsperiode
Welke rol heeft de rechter bij de afkoelingsperiode?
De rechter beslist of een verzoek om een afkoelingsperiode wordt (i) toe- of afgewezen; (ii) verlengd; en (iii) opgeheven. Voorts beslist de rechter over een verzoek van een schuldeiser om een machtiging om tijdens de afkoelingsperiode toch tot verhaal over te kunnen gaan.
Geschillenregeling
Wat is de geschillenregeling?
De geschillenregeling houdt in dat de rechter, voordat een stemming plaatsvindt, een bindende uitspraak doet over aspecten die van belang zijn voor het WHOA akkoord. Zowel de schuldenaar als de herstructureringsdeskundige kan daartoe een verzoek indienen. Middels de geschillenregeling worden onzekerheden voor het WHOA akkoord in een vroeg stadium – voorafgaand aan de stemming en homologatie – weggenomen. Dit vergroot de slagingskans van een WHOA procedure.
De schuldenaar en herstructureringsdeskundige kunnen – met begeleiding van een advocaat – de geschillenregeling aanvragen. Schuldeisers en aandeelhouders kunnen dit niet. Zij kunnen / moeten wel protesteren bij de schuldenaar of herstructureringsdeskundige wanneer zij van mening zijn dat het WHOA akkoord niet kan worden gehomologeerd. Doen ze dit niet, dan verspelen zij daarmee mogelijk de mogelijkheid om op een later moment zich te beroepen tegen het WHOA akkoord. Wanneer er wordt geprotesteerd worden de ‘pijnpunten’ helder en kan de schuldenaar of herstructureringsdeskundige dus verzoeken om een geschillenregeling.
Wat zijn punten die in de geschilregeling aan bod kunnen komen?
In de geschillenregeling kunnen verschillende vragen voorgelegd worden waarover de rechter voortijdig kan beslissen. In de WHOA regeling is daartoe een niet-limitatieve opsomming opgenomen. Gedacht kan worden aan discussiepunten over de klassenindeling, verschafte informatie in het WHOA akkoord, de stemprocedure, toelating tot het stemmen van een schuldeiser of aandeelhouder, afwijzingsgronden die de homologatie in de weg kunnen staan, et cetera.
Alvorens de rechter over een geschil beslist, kan hij een deskundige inschakelen om hem ter zake te adviseren. De deskundige kan onafhankelijk onderzoek verrichten en maakt vervolgens zijn bevindingen aan de rechter kenbaar. Tevens zal de rechter partijen die worden geraakt door de beslissing in de gelegenheid stellen om hun zienswijzen kenbaar te maken. Wanneer hier niet aan is voldaan, dan is de beslissing van de rechter niet bindend. Rechtstreeks betrokken kunnen zijn: de schuldenaar, herstructureringsdeskundige, schuldeisers, aandeelhouders of observator.
Geschillenregeling
Wat is de homologatiefase?
De homologatiefase is de laatste fase van het WHOA proces. In deze fase wordt gekeken of het tot een WHOA akkoord kan komen. Dit onderzoek wordt verricht door de rechter. Wanneer een rechter het akkoord homologeert, dan is het akkoord bindend voor alle in het akkoord betrokken schuldeisers / aandeelhouders. Dit geldt dus ook ten aanzien van de partijen die niet stemden of tegen het WHOA akkoord stemden.
De rechter heeft echter ook de mogelijkheid om de homologatie van het WHOA akkoord af te wijzen. Daartoe heeft de rechter verschillende afwijzingsgronden, opgesplitst in algemene of aanvullende afwijzingsgronden.
Wie dient een homologatieverzoek in en wanneer?
De schuldenaar of herstructureringsdeskundige die het WHOA akkoord heeft voorbereid en aangeboden, dient het homologatieverzoek bij de rechter in. Daarbij moeten zij bijgestaan worden door een advocaat. Dit verzoek vindt plaats nadat de stemming over het akkoord heeft plaatsgevonden. Op dat moment is bekend welke klassen voor of tegen het akkoord stemden. Wanneer de meerderheid voorstemt, moet een homologatieverzoek worden ingediend om de tegenstemmers (die in de minderheid moeten zijn) alsnog te binden aan het WHOA akkoord. De rechter oordeelt ook op het homologatieverzoek wanneer één of meer klassen tegen het akkoord stemden. De rechter oordeelt dan of ook in dit geval alsnog het akkoord kan worden opgelegd.
Wat zijn de afwijzingsgronden?
In de WHOA (wet) is een opsomming opgenomen van de afwijzingsgronden. Op deze gronden kan de rechter een homologatieverzoek afwijzen.
De afwijzingsgronden zijn gesplitst in algemene en aanvullende afwijzingsgronden.
De algemene afwijzingsgronden zien voornamelijk op de formele vereisten van de WHOA procedure. Daarbij kan mede gedacht worden aan het ingangsvereiste van dreigende insolventie en procedurevereisten inzake het stemmen en indelen in klassen. De algemene afwijzingsgronden kunnen door de rechter ambtshalve alsmede op verzoek van schuldeisers/aandeelhouders worden opgeworpen. De aanvullende vereisten kunnen uitsluitend worden ingeroepen door de schuldeisers / aandeelhouders die tegen het voorstel hebben gestemd. Een voorbeeld van een aanvullende afwijzingsgrond is dat de schuldeisers er in het geval van een faillissement beter uit zouden komen.
Is er beroep mogelijk tegen de homologatiebeslissing?
Er staat geen rechtsmiddel open tegen een homologatiebeslissing. Het is met andere woorden niet mogelijk om in hoger beroep of cassatie te gaan tegen de homologatiebeslissing.
Wat zijn de mogelijkheden voor een schuldeiser die het niet eens is met het voorgestelde WHOA akkoord?
De schuldeiser/aandeelhouder kan tegen het aangeboden WHOA akkoord stemmen. Wanneer er ondanks de tegenstem toch een verzoek tot homologatie bij de rechter wordt ingediend, kan de schuldeiser/aandeelhouder vervolgens in bepaalde gevallen een beroep doen op een afwijzingsgrond. Dit beroep moet worden ingediend bij de rechter en vereist dat er tijdig is geprotesteerd tegen het WHOA akkoord bij de schuldenaar of de herstructureringsdeskundige.
Zijn er vereisten aan het WHOA akkoord verbonden, wanneer er sprake is van een mkb-bedrijf als schuldeiser?
Ja, kleine mkb-bedrijven dienen in een WHOA akkoord in beginsel minimaal 20% van hun vordering op de schuldenaar aangeboden te krijgen. Dit is enkel anders wanneer de klasse waar de kleine mkb-schuldeiser onder valt instemt met een lagere uitkering, of wanneer een rechter zwaarwegende gronden heeft om van de 20% regel af te wijken.
Wanneer is de schuldeiser / aandeelhouder aan het WHOA akkoord gebonden?
Wanneer de rechter een akkoord homologeert dan is dit akkoord verbindend voor alle schuldeisers / aandeelhouders die bij het akkoord betrokken zijn. Dit is ook het geval indien zij tegen het akkoord hebben gestemd.
Kan een schuldeiser een overeenkomst met de schuldenaar wijzigen of opzeggen tijdens de WHOA procedure?
Nee, een schuldeiser kan een overeenkomst niet wijzigen of opzeggen vanwege het enkele feit dat een WHOA procedure is gestart. Ook een ipso-facto-clausule kan daartoe niet baten. Dergelijke beëindigingsclausules hebben geen werking tijdens de WHOA procedure. Andere gronden om op te zeggen of te wijzigen kunnen wel worden toegepast tijdens de WHOA procedure.
Kan een schuldeiser waarvan de vordering is gewijzigd nog derden aanspreken onder hun borgtocht, bankgarantie of vanwege hun hoofdelijke verbondenheid aan de vordering?
Ja, in beginsel kan dit nog omdat een WHOA akkoord aanspraken van schuldeisers op borgen, garanten en andere medeschuldenaren onverlet laat. Het is dus mogelijk voor schuldeisers om bij derden aanspraak te maken op betaling van (het restant van) de vordering.
Er geldt wel een uitzondering ten aanzien van groepsvennootschappen van de schuldenaar wanneer deze aanspraken zijn gewijzigd in het WHOA-akkoord. In geval van een dergelijk (breed) akkoord dreigt ook voor deze groepsvennootschappen een faillissement.
Zijn ipso-facto-clausules geldig in een WHOA procedure?
Tijdens een WHOA procedure kunnen schuldeisers niet hun overeenkomst met de schuldenaar opzeggen of wijzigen op basis van een Ipso-facto-clausule of change of controle clausule.
De gespecialiseerde advocaten van Aben & Slag beschikken over de (juridische) expertise om samen met de in zwaar weer verkerende onderneming de mogelijkheden van een WHOA traject te onderzoeken. Indien een WHOA akkoord voor deze onderneming een mogelijke oplossing lijkt te bieden, zullen wij tevens het volledig verdere WHOA traject kunnen begeleiden. Daarnaast kunnen onze advocaten vanwege hun achtergrond als insolventierechtspecialisten als herstructureringsdeskundige of observator worden aangesteld.