De Wet Werk en Zekerheid (WWZ) kent een gesloten stelsel van ontslaggronden, wat inhoudt dat werknemers enkel op grond van één van deze acht ontslaggronden kunnen worden ontslagen. De eerste twee gronden worden voorgelegd aan het UWV, de overige zes (c t/m h) bij de kantonrechter. Werkgevers kunnen vervolgens meerdere ontslaggronden aandragen, echter wordt een ontslagverzoek enkel gehonoreerd wanneer een van deze ontslaggronden volledig is voldragen. Dit heeft tot gevolg dat slechts een klein percentage van de ontslagverzoeken wordt toegewezen. Met andere woorden: het is behoorlijk moeilijk een werknemer te ontslaan.

Nieuwe cumulatiegrond

De Wet arbeidsmarkt in balans (Wab) speelt hierop in door het toevoegen van een nieuwe ontslaggrond die cumulatie mogelijk maakt, de nieuwe i-grond:

“Een combinatie van omstandigheden genoemd in twee of meer van de gronden, bedoeld in de onderdelen c tot en met h, die zodanig is dat van de werkgever in redelijkheid niet kan worden gevergd de arbeidsovereenkomst te laten voortduren.”

Allereerst valt op dat de combinatie van ontslaggronden enkel geldt ten aanzien van de ontslaggronden die voorgelegd worden aan de kantonrechter. Met de Wab is het met andere woorden mogelijk een werknemer te ontslaan wanneer door een cumulatie van onvoldoende voldragen “kantonrechter”-ontslaggronden het einde van de arbeidsovereenkomst redelijkerwijs aan de orde is.

Extra vergoeding

Als tegenhanger van de cumulatie-ontslaggrond kan een financiële compensatie worden toegewezen. Deze mogelijke extra vergoeding betreft ten hoogste de helft van de transitievergoeding die de werkgever aan de werknemer verschuldigd is (artikel 7:671b lid 8 Wab). De rechter bepaalt uiteindelijk de toelaatbaarheid en de hoogte van de extra vergoeding aan de hand van de mate waarin aan de ontslaggronden is voldaan. Wanneer een of meer ontslaggrond(en) zo goed als voldragen is/zijn, kan dit reden zijn de vergoeding achterwege te laten of te verlagen. Niet bepalend zijn overigens de gevolgen van het ontslag en de verwijtbaarheid van de werknemer.

Een vooruitgang?

Met de i-grond zal eerder voldaan zijn aan een ontslaggrond en kan “makkelijker” afscheid genomen worden van werknemers. Tegelijkertijd wordt het ontslagrecht complexer en (in beginsel) onzeker. Zowel ten aanzien van de toewijsbaarheid van de cumulatiegrond, als ten aanzien van de extra vergoeding (inzake de toekenning en de hoogte daarvan) zal de praktijk moeten uitwijzen wanneer hieraan is voldaan. De praktijk zal de daadwerkelijke toepassing van de nieuwe ontslaggrond moeten uitwijzen.

Overgangsrecht

De Wab treedt per 1 januari 2020 in werking. Welke regelgeving van toepassing is, wordt bepaald aan de hand van de datum indiening verzoekschrift in eerste aanleg. De nieuwe wet geldt daarmee voor ontslagverzoeken die vanaf 1 januari 2020 zijn gestart. Bij een ontslagprocedure die vóór 1 januari 2020 is gestart maar waarvan de zitting eerst in 2020 plaatsvindt, geldt nog de huidige WWZ.