Op 11 november 2022 heeft de Hoge Raad een uitspraak gedaan over algemene voorwaarden en de terhandstellingsverplichting van de gebruiker ervan. Is deze terhandstellingsverplichting er nog wel bij bekendheid van de wederpartij met deze algemene voorwaarden? Deze interessante uitspraak wordt in dit artikel besproken.

De verplichting tot terhandstelling van de algemene voorwaarden

Algemene voorwaarden zijn inmiddels onmisbaar voor bijna elke ondernemer. Maar worden ze ook goed gebruikt? Om een beroep te kunnen doen op algemene voorwaarden moeten zij van toepassing zijn verklaard op de overeenkomst én ter hand gesteld aan de contractspartij. Op dit laatste punt gaat het dikwijls mis.

Algemene voorwaarden kunnen op grond van artikel 6:233 sub b Burgerlijk Wetboek (BW) worden vernietigd als de gebruiker aan de wederpartij geen redelijke mogelijkheid heeft geboden om van de algemene voorwaarden kennis te nemen. Een redelijke mogelijkheid is geboden als de gebruiker de algemene voorwaarden voor of bij het sluiten van de overeenkomst aan de wederpartij ter hand heeft gesteld, zo bepaalt artikel 6:234 BW.

Uitzonderingen terhandstellingsverplichting

De verplichting om algemene voorwaarden ter hand te stellen, kent een aantal uitzonderingen. Eén van die uitzonderingen was de aanleiding tot de procedure bij de Hoge Raad; de bekendheidsuitzondering. Deze uitzondering is door de Hoge Raad in 1999 geïntroduceerd in een uitspraak. De wederpartij kan (een beding in) de algemene voorwaarden niet vernietigen, “wanneer hij ten tijde van het sluiten van de overeenkomst met dat beding bekend was of geacht kon worden daarmee bekend te zijn.”

De uitspraak

In de recente kwestie die voorlag bij de Hoge Raad stonden twee koopovereenkomsten uit 2014 centraal. Ook vóór de totstandkoming van die koopovereenkomsten hadden de contractspartijen al veel overeenkomsten met elkaar gesloten. In de salescontracten uit 2014 waren de Conditiën van de Nederlandse Handel in Granen en Diervoedergrondstoffen (de “CNGD”) van toepassing verklaard. Dit zijn ‘gebruikelijke’ branchevoorwaarden. Hierin was een arbitraal beding opgenomen.

De koper beroept zich op vernietiging van de CNGD. Vast staat dat de CNGD niet door de verkoper aan de koper ter hand zijn gesteld. Wel is in de procedure gebleken dat de directeur van de koper in het cursusjaar 2012/2013 een “Graancursus” heeft gevolgd, waarin de CNGD en ook het arbitraal beding uitgebreid zijn besproken. De koper was dus bekend met de CNGD. Voorts was de koper ermee bekend dat de CNGD op de overeenkomsten van toepassing waren verklaard én stond vast dat de koper beschikte over de CNGD vanwege het volgen van de cursus. Aan de ratio van artikel 6:234 BW zou daarmee zijn voldaan.

De Hoge Raad overweegt:

“De bekendheidsuitzondering berust erop dat wanneer de wederpartij bekend is of geacht kan worden bekend te zijn met de algemene voorwaarden van de gebruiker of een daarin voorkomend beding, recht wordt gedaan aan de strekking van art. 6:234 BW. Dit wordt niet anders wanneer de bekendheid van de wederpartij met de algemene voorwaarden of een daarin voorkomend beding, niet door toedoen van de gebruiker maar op andere wijze is ontstaan. Ook in dat geval kan de wederpartij zich daarom niet op vernietigbaarheid op de voet van art. 6:233, aanhef en onder b, BW beroepen.”

Conclusie

Uit deze uitspraak van de Hoge Raad volgt dat het er niet toe doet hoe een wederpartij met de algemene voorwaarden van een wederpartij bekend is geworden. Het is voldoende dát de wederpartij bekend is of bekend kan worden geacht met deze algemene voorwaarden. Deze uitspraak is evenwel geen verrassing, nu een wederpartij op grond van artikel 6:235 lid 3 BW ook geen beroep op vernietiging toekomt als zij (nagenoeg) dezelfde voorwaarden in haar eigen contracten gebruikt. Zij is dan immers ook bekend met de algemene voorwaarden. Bescherming is dan niet meer nodig.

Heeft u vragen over het gebruik van algemene voorwaarden of de uitspraak van de Hoge Raad? Neem dan contact met ons op via 0495-536138.