In de blog van 11 juli 2023 hebben we u geïnformeerd over het verzoek van de president van het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) aan de raadsheer advocaat-generaal Widdershoven, om een conclusie te nemen over de vraag of de overschrijding van bezwaar- en beroepstermijnen in een viertal zaken verschoonbaar is. Op 7 september 2023 is de conclusie van A-G Widdershoven verschenen. In dit blogartikel bespreken we deze conclusie van A-G Widdershoven.

Termijnen in het bestuursrecht

Een bezwaar- en beroepstermijn is zes weken. Dit volgt uit artikel 6:7 Awb. Het overschrijden van deze termijn heeft meteen grote gevolgen. De zaak wordt niet inhoudelijk behandeld als het bezwaar of beroep is ingediend buiten deze zes wekentermijn; het bezwaar of beroep is dan feitelijk automatisch afgewezen. Artikel 6:11 Awb biedt nog een laatste mogelijkheid: enkel bij een verschoonbare termijnoverschrijding kan de zes wekentermijn worden overschreden. Een beroep op artikel 6:11 Awb slaagt maar in zeer bijzondere situaties. Bijna nooit wordt een beroep op artikel 6:11 Awb gehonoreerd.

De A-G heeft in zijn conclusie belangrijke aanbevelingen gedaan. Kort samengevat concludeert de A-G dat er genoeg redenen aanwezig zijn om overschrijdingen van de bezwaar- en beroepstermijnen minder streng te beoordelen.

Voorstellen A-G

De A-G heeft in zijn conclusie diverse voorstellen gedaan voor die minder strenge beoordeling. In het navolgende zullen enkele voorstellen worden besproken.

• Een maatregel die de rechters zouden kunnen nemen is dat zij de tijdigheid van de bij hen ingestelde rechtsmiddelen (bezwaar en beroep) niet langer ambtshalve toetsen, zo meent de A-G. Dit zou betekenen dat er actief een beroep op moet worden gedaan door de andere partij;
• Onderaan de brief van een bestuursorgaan staat een rechtsmiddelenvoorlichting, waarin is opgenomen bij welke instantie bezwaar of beroep kan worden ingesteld en binnen welke termijn. Volgens de A-G zou aan deze voorlichting toegevoegd moeten worden dat het mogelijk is om een pro forma bezwaar- of beroepschrift in te dienen. De belanghebbenden hebben dan extra tijd om de gronden van het bezwaar of beroep nader te formuleren en in te dienen;
• In geschillen waar enkel twee partijen zijn betrokken, meent de A-G dat er aanleiding bestaat om soepeler om te gaan met artikel 6:11 Awb (de verschoonbaarheid van de overschrijding). Er zijn in zulke zaken geen belangen van derden betrokken, zodat de bepaling ruimhartiger kan worden toegepast. De rechtszekerheid is dan minder van belang, juist omdat er geen derden zijn die hun handelen moeten kunnen afstemmen op de uit het besluit voortvloeiende rechten en verplichtingen;
• Als een persoon of een bedrijf wordt vertegenwoordigd door een professional/deskundig adviseur, dan komt de termijnoverschrijding voor eigen rekening van die persoon of het bedrijf;
• Er moet bij de beoordeling van de verschoonbaarheid van de termijnoverschrijding rekening worden gehouden met de omvang/lengte van de overschrijding (was de overschrijding beperkt, bijvoorbeeld enkele dagen of gaat het om een overschrijding van maanden). Hoe langer de overschrijding, hoe ingrijpender de omstandigheden moeten zijn die maken dat een termijnoverschrijding verschoonbaar is.

Conclusie

Alle in de procedure betrokken partijen hebben mogen reageren op de conclusie van A-G Widdershoven. Nu is het aan de grote kamer van het CBb om uitspraak te doen in de vier zaken die aanhangig waren. Het CBb is niet verplicht om de aanbevelingen van de A-G in de conclusie over te nemen c.q. toe te passen, maar vaak worden de aanbevelingen wel (gedeeltelijk) overgenomen. Wij houden u op de hoogte van verdere ontwikkelingen.