De kort geding rechter dient in beginsel zijn vonnis af te stemmen op dat van de bodemrechter, ongeacht of het oordeel is gegeven in een eindvonnis of tussenvonnis, in de overwegingen of in het dictum van het vonnis, en ongeacht of het vonnis in kracht van gewijsde is gegaan; de “afstemmingsregel”. In sommige omstandigheden kan een uitzondering worden gemaakt op dit uitgangspunt. De Hoge Raad heeft recent een nieuwe uitzondering geformuleerd: ECLI:NL:HR:2020:599

In een kortgedingprocedure tussen Econocom en Intralot staat een sale & lease back overeenkomst ter discussie. Partijen verschillen van mening over de duur van de overeenkomst. Intralot is gestopt met het betalen van de leasetermijnen en heeft de koopoptie uit het contract uitgeoefend. Econocom stelt dat zij eigenaar is gebleven van de geleasede apparatuur en dat zij nog een aantal maanden huur kan innen. Intralot vordert onder meer dat het Econocom wordt verboden om conservatoire maatregelen te nemen. De voorzieningenrechter heeft Econocom verboden conservatoire maatregelen te nemen of voort te zetten ter verzekering van verhaal van betalingsverplichtingen. Econocom heeft hiertegen hoger beroep ingesteld.

In de tussentijd heeft de rechtbank in de bodemprocedure uitspraak gedaan. De rechter heeft voor recht verklaard dat Intralot haar verplichtingen uit de overeenkomst is nagekomen. De overeenkomst is geëindigd en Intralot is eigenaar van de apparatuur.

Het hof heeft in de kortgedingprocedure het vonnis van de voorzieningenrechter bekrachtigd; het is Econocom verboden om conservatoire maatregelen te nemen of voort te zetten. Het hof heeft hieraan ten grondslag gelegd dat het hof gehouden is zijn oordeel af te stemmen op het vonnis in de bodemzaak. Econocom heeft cassatieberoep ingesteld met het argument dat “het hof heeft miskend dat een verbod tot het treffen van conservatoire maatregelen niet uitsluitend kan worden gebaseerd op de afstemmingsregel, maar dat hieraan een belangenafweging ten grondslag moet liggen, waarbij voor toewijzing van de vordering hoge eisen moeten worden gesteld.”

De ratio van de afstemmingsregel is dat de rechtsverhouding tussen partijen in een op tegenspraak gevoerde civiele bodemprocedure, anders dan in kort geding in beginsel bindend tussen partijen wordt vastgesteld, afgezien van de mogelijkheid daartegen een rechtsmiddel in te stellen.

De Hoge Raad overweegt daarover als volgt:

“De ‘afstemmingsregel’ is niet van toepassing indien de gevraagde voorziening strekt tot opheffing van een conservatoire maatregel of tot een verbod tot het treffen van een dergelijke maatregel, en de uitspraak van de bodemrechter over de vordering ter verzekering waarvan de conservatoire maatregel strekt, nog geen kracht van gewijsde heeft gekregen. In een zodanig geval dienen de belangen van partijen te worden afgewogen, waarbij in aanmerking moet worden genomen dat een conservatoir beslag naar zijn aard ertoe strekt om te waarborgen dat voor een vooralsnog niet vaststaande vordering verhaal mogelijk zal zijn ingeval de vordering in de hoofdzaak wordt toegewezen, terwijl de beslaglegger bij (definitieve) afwijzing van de vordering in de hoofdzaak voor de door het beslag ontstane schade aansprakelijk is. De omstandigheid dat de rechter in de hoofdzaak reeds uitspraak heeft gedaan, dient hierbij te worden betrokken.”

De klacht van Econocom is daarmee gegrond. De Hoge Raad heeft hiermee een uitzondering geformuleerd op het uitgangspunt dat de rechter in kort geding zijn vonnis in beginsel dient af te stemmen op het oordeel van de bodemrechter.

Hebt u vragen naar aanleiding van dit artikel, neem dan gerust vrijblijvend contact op met mw. mr. F.M.C. van Helmond (0495 – 536 138 of fhelmond@abenslag.nl)